Beklenti Teorisi, özellikle davranışsal ekonomi veya iş psikolojisi alanı ile ilişkilendirebileceğimiz ve ekonomik davranışların karar verme sürecini en etkili hali ile analiz etmemize olanak sağlayan bir teori olarak karşımıza çıkmaktadır. Psikolog Daniel Kahnemen ve Amos Trevsky tarafından geliştirilen bu teori, basit buluşsal yöntemlerden kaynaklanan bilişsel ön yargıların yönetimsel karar alma mekanizmasını nasıl etkileyebildiğini örnekleyebilen yaygın bir model olarak kabul edilmektedir. Kısaca insanların risk ve belirsizlik altında karar verme süreçlerini anlamaya odaklanmaktadır.
Bu teoriye göre insanlar finansal kararlarını alırken belirli referans noktaları oluştururlar ve potansiyel risklerden kaçınmaya çalışırlar. Teoriyi daha iyi kavramak için iki senaryo üzerinden bir düşünelim:
İlk senaryoda, insanlara %80 olasılıkla 4000 TL kazanma veya %20 olasılıkla hiç para kazanmama seçeneği (A) ile %100 olasılıkla 3000 TL kazanma seçeneği (B) sunulur. Çoğu insan, risk almaktan kaçınıp kesin bir kazanç olan B seçeneğini tercih eder.
İkinci senaryoda ise, %80 olasılıkla 4000 TL kaybetme veya %20 olasılıkla hiç para kaybetmeme seçeneği (A) ile %100 olasılıkla 3000 TL kaybetme seçeneği (B) sunulur. Bu kez çoğu insan, kesin bir kayıp yerine risk almayı tercih eder ve A seçeneğini seçer.
Bu senaryolar; insanların kazanırken risk aldığını, ama kaybetme riski olduğunda kesin bir kayıptan kaçınmayı tercih ettiğini gösterir. Kahneman ve Tversky, insanların gözünde kayıpların kazançlara göre daha büyük göründüğünü ve kaybetme eyleminden hoşlanmadıklarını belirtir. Bu nedenle, insanlar ufak bir kazancın getirisini, ufak bir kaybın acısından daha az bulurlar.
Bu durumun sebepleri arasında kazanma bağımlılığı, kaybetmekten korkmak ve alışılagelmiş mantıksal düşünme yer alabilir. Ancak, her bir kişinin bu kararları verme nedenleri farklı olabilir.
Sonuç olarak, insanlar risk ve belirsizlik altında karar verirken, kazançları ve kayıpları değerlendirir ve bu değerlendirmeler onların tercihlerini belirler.
Bu nedenle, Wincoi gibi platformlar genç bireylerin finansal becerilerini geliştirmelerine ve bütçe planlaması yapmalarına yardımcı olurken, aynı zamanda ek gelir elde etme imkanı sunarak beklenen kazançlar ve kayıplar arasındaki dengeyi değiştirebilir. Bu sayede, gençlerin finansal karar alma süreçlerini olumlu yönde etkileyerek daha güvenli bir finansal gelecek kurmalarına destek olabilirler.
Kommentare