İnsanoğlu, tarih sahnesine adım attığından beri iletişim becerilerini geliştirmektedir. İlk olarak iletişim becerileri konuşma, yazma ve deneyimleri gelecek nesillere aktaran matbaa ile değişime uğradı. Daha sonra iletişim becerileri, bilgiyi dijital kodlara dönüştüren internet ile yeni bir boyuta geçti. İnternetin gelişimiyle birlikte kimlik ve benlik alanında dönüşümler yaşandı. Hayatımıza yeni bir kavram olan “Dijital Kimlik” kelimesi girdi.
Geçtiğimiz yüzyılın son çeyreğine damgasını vuran ve yeni yüzyılda etkinliğini giderek arttıran internet teknolojisi artık hayatımızın her anında işlevsel hale gelmiştir. Özellikle eğlence ve kişilerarası iletişim aygıtı haline gelmesiyle birlikte internetin insanların yaşamında yerin ve etkinin önlenemez yükselişi, interneti bir teknolojik yenilik olmanın çok ötesine taşımıştır. Artık internet bir siyaset, ekonomi, kültür ve kimlik alanı olarak da tanımlanmaya başlanmıştır.
Bireyler bu alanlarda yerlerini alabilmek ve kendilerini en iyi şekilde ifade edebilmek adına internet hizmetlerini kişiselleştirerek kendi dijital kimliklerini inşa etmeye başlamışlardır.
Bunun en yaygın örnekleri sosyal medya hesapları olurken özellikle son yıllarda gündemimize yerleşen metaverse, nft, blockchain gibi teknolojiler kullanıcılara daha özel ve daha güvenli seçenekler sunmasıyla adından hayli söz ettirmektedir. Dijital kimlikler bireylerin online dünyada yaptığı veya paylaştığı sahip olduğu her şeyi kapsamaktadır. Dijital kimlik ya da dijital ID öznenin dijital sunumudur.
Dijital kimlik hayatımıza nereden geldi?
İnternet ve diğer mobil teknolojiler devrimi ile hayatımıza giren ve hızla yayılan dijital servisler, fiziksel dünyadaki kimlik kavramının bir dijital kopyasına ihtiyaç duyulmasına neden olmuştur. Dijital kimlik; Youtube’daki videolar, Descartes’ın ünlü “Düşünüyorum öyleyse varım” sözünün sosyal medya alanıyla güncellenerek “Bağlantıdayım öyleyse varım” ifadesi ile yorumlanan, bireyler arasındaki etkileşimler yoluyla yaratılan kişisel profiller, kültürel sermaye ve kayıtlardan oluşturulmuş olan bir kimliktir. (Davison, 2012, s. 54).İnternetin icadından çok önce, birçok bilim insanı dünya çapında bilgi ağlarının varlığını tahmin etmişti. Nicola Tesla, 1900’lerin başında “kablosuz bir dünya” fikrini benimsemişti. Paul Otlet ve Vannevar Bush gibi düşünürler, 1940’lara gelindiğinde medyanın aranabilir depolama sistemlerini tasarladılar. Yıllar 1950’leri gösterdiğinde internet tamamen hayatımıza girmişti. Dijital kimlik ile birlikte hizmet sektörü, üretim imalat sektörü gibi pek çok alanda yeni iş fırsatları, istihdam olanakları oluşurken kamu ve özel sektör için ihtiyaç duyulan bilgiye erişim de kolaylaştı. Özetlemek gerekirse, dijital kimlik bizleri teknoloji alanında tanımlayan, verilerimizi saklayan bir kitapçık gibidir. Tek tuşla her işimizi saniyeler içerisinde halledebiliriz .
Dijital kimlik kişileri tanımanın elektronik yoludur. İnsanlar online ortamlarda alışveriş yapmakta, dijital bankacılık hizmetlerini kullanmakta, sosyal medyada, e-devlette kimliklerini tanımlamaktadır. İnsanlar dijital ortamda kendilerine bir kimlik yaratırlar böylelikle dijital ortamlardan daha kolay yararlanabilir , dijital ortamdaki işlerimlerini daha rahat halledebilirler. Ayrıca dijital kimlik ile işlemlerimizi dijital ortamda gerçekleştirmek kişilerin yaşantılarını da kolaylaştırmaktadır.
Kimliğin Dönüşümü (Adalıer, 2019).
Dijital kimlik ile sağlanan veriler bireyin kendisi tarafından atfedilen kullanıcı adları ve şifreleri, doğum tarihi, sosyal güvenlik numarası, online arama aktiviteleri, tıbbi geçmişi bilgilerinin yanında online ortamlarda tüm hesapları, Twitter retweetleri, Facebook beğenileri, Instagram fotoğrafları gibi sosyal medya paylaşımları ve yorumları, online e-imzalı dilekçeleri bilgilerini de içine almaktadır (LifeLock, 2020). Ayrıca Blockchain Türkiye Platformu tarafından hazırlanan raporda ülkemizde dijital kimliklerin getirdiği pek çok fayda bulunduğu ifade edilerek, bu faydalar mobil cihazlar aracılığı ile kullanıcıların “kendisi” olduklarını kanıtlayabilmeleri, doğrulanan kimlik bilgilerinin tüzel ve gerçek kişilere hızlı, kolay ve güvenli iletimi, “Sadece gerektiği kadar” prensibiyle, kimlik bilgilerinin paylaşım detay ve süresinin kontrolünü kullanıcıya veren artırılmış mahremiyet sağlanması, kullanıcının doğrulanmış bilgilerinin hızlı iletim ve paylaşımıyla zaman kazanımı, merkezi olmayan yapıda veri gizliliği, veri güvenliği ve veri bütünlüğünün birlikte temini olarak sıralanmıştır.
Dijital kimlik gereksinimi ID2020’e göre özel (Private), taşınabilir (Portable), kalıcı (Persistent) ve kişisel (Personal) olmak üzere dijital kimliğin dört p’si olarak tanımlanmıştır. Özel boyutu hangi verilerin kimlerle paylaşılacağı, kişilerin kimliklerini sadece kendilerinin kontrol edebilmesini içermektedir. Taşınabilirlik boyutu birçok yöntem yoluyla her yerden erişilebilir olmasını kapsarken kalıcılık boyutu doğumdan ölüme kadar yaşaması kişisellik ise sadece bir kişiye özel ve benzersiz olması olarak açıklanmıştır (ID2020).
İletişim teknolojilerinin yaygınlaşması ile birlikte dijital iletişimin ve dijital ortamlarda oluşturulan kimliklerin gereksinim halini aldığı düşünülmektedir. Bu bağlamda ID2020’de özel, taşınabilir, kalıcı ve kişisel olmak üzere dört boyuttan oluşan dijital kimlik ihtiyacının her bir alt boyutunun ise verilerin kimlerle paylaşılabileceği gibi kişisel kontrol sistemi, küresel bir çağda temel gereklilik olarak ifade edilebilecek her yerden erişilebilirlik avantajı, yaşam boyu kullanım olanağı, eşsiz ve kişiye özgü olması gibi farklı bir ihtiyaca hizmet ettiği görülmektedir.
Dijital kimliklerin birden fazla alana hitap etmesi ve kullanılabilirliği bir çok teknolojinin yararına işlemiştir. Bunlardan bir tanesi de NFT’ler!
NFT’ler, blok zinciri teknolojisi ile oluşturulan benzersiz dijital varlıklardır ve her biri benzersiz bir dijital imzaya sahiptir. Bu dijital imza, NFT’nin benzersizliğini ve sahipliğini belirler. NFT’ler, genellikle dijital sanat eserleri, müzikler ve videolar gibi dijital varlıkların benzersizliğini korumak için kullanılır.Ancak, NFT’nin sahipliği ve doğruluğu da doğrulanması gereken bir konudur. Bu noktada, dijital kimlikler devreye girer. Dijital kimlikler, bir kişinin kimliğini dijital olarak doğrulamasına ve dijital işlemler gerçekleştirmesine olanak tanıyan bir teknolojidir. Bu sayede, bir kişi, bir NFT satın alırken dijital kimliğiyle işlemi doğrulayarak, NFT’nin sahibi olduğunu kanıtlayabilir.Aynı şekilde, NFT’nin sahibi olan bir kişinin dijital kimliği de doğrulanabilir. Bu sayede, NFT sahibi olan kişinin dijital varlığına daha güvenli bir şekilde sahip olması ve dijital varlıklarının güvenliğini koruması mümkün olabilir.Dijital kimlikler ve NFT’ler arasındaki bağlantı, dijital varlıkların sahipliğinin ve doğruluğunun daha güvenli bir şekilde yönetilmesine olanak tanır. Bu sayede, işlemlerin daha güvenli, daha hızlı ve daha kolay bir şekilde gerçekleştirilmesi mümkün olur.
Kimlik yönetimi sürdürülebilir gelişim ve dijitalleşme için en önemli unsurlardan biridir. Sende dijital dünyada yerini al ve gerçek dünya kimliklerinin bir karşılığı olan dijital kimliklerin faydalarından yararlanmak için bir ID oluştur.
Kommentare